Спросить
Войти

NATIONAL AND RELIGIOUS IN THE SYSTEM OF PEDAGOGICAL EDUCATION OUR VALUES ARE NECESSARY FOR FORMING SPECIFIC EDUCATION

Автор: Islam Temirov

Science and Education" Scientific Journal

August 2020 / Volume 1 Special Issue

ПЕДАГОГИК ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА МИЛЛИЙ ВА ДИНИЙ КАДРИЯТЛАРИМИЗ ХОС ТАЪЛИМНИ ШАКЛЛАНТИРИШ ЛОЗИМ

Ислом Темиров

Тошкент вилояти Чирчик педагогика институти

Аннотация: Мазкур маколада педагогик таълим тизимида миллий ва диний кадриятларимиз хос таълимни шакллантириш масаласи куриб чикилади. Шу билан бирга яна мамлакатимизда олиб борилаётган таълим тизимига хос булган ислохотлар ва уларнинг натижалари хам курилган.

Калит сузлар: фан, таълим, дин, кадрият, маданият, маънавият, ислом.

NATIONAL AND RELIGIOUS IN THE SYSTEM OF PEDAGOGICAL EDUCATION OUR VALUES ARE NECESSARY FOR FORMING SPECIFIC

EDUCATION

Islam Temirov

Chirchik Pedagogical Institute of Tashkent region

Abstract: This article considers the formation of education specific to our national and religious values in the system of pedagogical education. At the same time, the reforms inherent in the education system of our country and their results were also seen.

Таълим тизимидаги долзарб муаммолардан бири бу шубхасиз хорижий давлатлардан олинаётган баъзи “таълим тизими”га хос жараёнлардир. Бизнинг минталитетимизга хос булмаган, аксиологик ёндашквга зид, баъзи “чакана таълим” тизимларидан огох булиш ва ёшларимизни миллий маънавиятимизга содик ва пок туйгулар билан устиришимиз лозим.[1]

Бугунги глобаллашув даврининг кенг майдонда канот ёйиши, “замонга хос” ёш авлод маънавиятини юксалтиришга, уларнинг миллийлиги билан бирга миллий гурур хиссини оширишга, ахлокий тарбияни шакллантиришга ута мухим вазифа сифатида эътибор берилиши уз - узидан шаклланмаган. Маълумки, бугунги кунда барчамизнинг хаётимизга кай сохада булмайлик интернет, Гарб мамлакатлари кинолари, турли сериаллар, компьютер уйинлари кириб келиб улгурганлиги билан бирга “дорбозлар”ни “ипсиз дор”га юришга ургатиш, томошабин булиб жамланган атрофдаги “жамланган оломон”ни томошобин-катнашувчи тарзида бахолаб, асл “кадриятларимиз бунёдкорлари”

www.openscience.uz

83

Science and Education" Scientific Journal

August 2020 / Volume 1 Special Issue

- “кекса авлодларимиз” йулини банд этиш билан кураш тобора авж пардасига чикиб боришлиги фикримизнинг ёркин ифодасидир.[2]

Бундай манзара оркали эса уз навбатида биз ота - оналар билан бирга устоз - мураббийларнинг фарзандларимиз олдидаги масъулиятимизни халоллик билан адо этишга ундаши бош максадимиз эканлигини курсатиб беради. Атрофда миллий маънавиятимизга тахдид солаётган турли окимлар тасирида содир булаётган барча салбий окибатлар аввало, бефарк караб туришга хеч биримизни хаккимиз йук ва булиши мумкин хам эмас деб хисоблайман! Маълумки, одатда ёшлар табиатан кизикувчан хилкат сифатида гавдаланади, лекин XXI - аср ёшлари кандай хилкат тарзида - нимага кизикади деб хеч биримизни хаёлимизга келмаган деб уйлайман? Агар бу жарённи олдини олишга миллий мафкура ва маънавий саводхонлигимизни янада кучайтирмасак бундай тахликали вазиятга факатгина томошабин булиб колмаймизми?

Кадрият деб аталмиш асл маънавий маданиятларимизни сакдаш, сайкаллаш кимларнинг зиммасига топширилганлигини унутиб куймадикми?

Буш вактларини кандай филмлар куриш билан утказмокда? Зеро президентимиз айтганларидек ёшларимизнинг буш вакти - душманнинг иш вакти! Буни асло унутмаслигимиз лозим.

Миллий кийимларимиз колиб, кийиб йурган кийимларида нималар акс этяпти?

Бугунги кунда эркин, демократик жамиятимизнинг хар бир аъзоси тахликали мувозанатда содир булаётган турли хил вокеаларни, хар хил тахдидларни тушунадаган ва уларни бахолай оладиган юксак дид эгаси булишларини таъминлашимиз лозим! [3]

Каршимизда турган “Кузгудаги куринмас сийрат” вакиллари, хаммамизни ташвишга солиб турган “муаммо” - экстримизмнинг салбий эллатларини асл мохитини очиб беришга бор куч ва имкониятларимизни сафарбар этмогимиз даркор. Аксар холларда “ислом акидапарастлари” деб бахо берилиши доимгидек сарлавха пештокларини безаб тураверади. Аммо унутмаслик керак бу (экстримест) гурухнинг Ислом деб аталмиш мукаддас номга хечкандай алокаси ва богликлик тарафи йук! [4]

Зеро, “бугунги кун кузгуси” шуни курсатиб турибтики, айни кунда аник хужжат ва далиллар келтирилгандан кейин хам эгри йулдан кайтмайдиган кайсар кимсалар узларига-узлари зулм килувчи, адашганлар хисобланади. Аллох таолонинг: “(Эй инсон!) Узинг (аник) билмаган нарсага эргашма! Чунки кулок, куз, дилнинг хар бири тугрисида (хар бир инсон) масъул булур (жавоб берур)” (Исро, 36 оят), деб каттик огохлантирганига амал килишни унутмаслигимиз зарур!

www.openscience.uz

84

Science and Education" Scientific Journal

August 2020 / Volume 1 Special Issue

Жадал суръатлар билан утиб бораётган бугунги тахликали бир вактда дунё сиёсий майдонида, узларини “дохийликларини даъво килувчи (аслида дохий эмас “дахрий” лик деса максадга мувофик буларди! гурухларнинг аник бир максади хам, Ватан деб аталмиш мукаддас маконлари хам, соф эътикодли динлари хам, инсонларни тугри йулга бошловчи конун ва карорлари хам, ижтимоий тизимли аник бир жамияти хам, байрог, мадхия, мимллати (давлат тили) хам асло (бундай максадсиз кимсаларда бундай инсоний фазилатлар, гурур ва ифтихорлар булиши мумкин хам эмас!) йук! [5]

Узларининг аник максади булмасдан, бошкаларни эргашишлари учун кураш олиб бораётган кимсаларнинг, дин деб аталмиш соф эътикод рамзларига хурмат назари каердан шакллансин? Ислом динининг маълум термин -сузларини, халифалик, жиход, дин каби атамаларни тилларига михлашдан узга имконсиз булган бундай нобакор кимсаларнинг дин нимаю, диннинг ахкомлари нима, диннинг мукаддаслиги нима?..., бу хакдаги зарра мисколчалик булсада билимдан хабарсиз, илмдан буткул мосуво, кур - курона жамланган бузгунчи “кузгунлар”дан узга нарса эмас! [6] Ислом дини тинчлик дини, уни номига дог тушишига жим караб туришликка хеч биримизнинг хаккимиз йук! Ислом кайси динга мансублигидан катъи назар, тинч ахолини улдириш у ёкда турсин, уларнинг тинчини бузишни хам такиклашини унутмаслигимиз даркор! Шундай экан, кандай килиб мусулмон уз мусулмон биродарининг тинчини бузиши, улдириши ва ёки мурдаларни хорлаши мумкинми?

Х,ол буким, Ислом дини уз жонига касд килиш, моли ва жонини хатарга куйиш каби ишлардан кайтаради. Инсон уз жонига касд килиши ислом таълимотига кура харом ишлардан саналади.[7] Инсон узига берилган неъматларни кадрига етиб, уни яна зиёда булиши, мустахкамланиши йулида астойдил мехнат килиши, доим зийрак ва огох булиши лозим. Буюк мутафаккир олим Жалолиддин Румий огохлиги йук кимсани рухи йук жасадга тенглаб: ‘Тофилу мурда, иккалови бирда”, дейдилар. Мусулмон одам хох диний, хох дунёвий ишда булсин акл - заковат ва фахм - фаросат билан харакат килишга буюрилган. Инсон бу оламда турли кийинчиликлар ва машаккатларга дучор булиши, азобу укубатлар тортиши табиий холатдир. Аммо бу иш билан бир каторда унинг ишлари факат оркага кетавериши хам мумкин эмас. У зийраклик ва окиллик билан чин мумин булишга интилар экан, хар кадамда сукмокка дуч келмай (кокилавермай), Аллох унга албатта ёрдам беради! [8]

Ёшларимизни болалик чоглариданок ватанга содикдик, ота - онани эъзозлаш, катталарга хурмат, диний кадриятларимизга садокатлилик туйгуларини сингдириб боришимиз лозим. Оиланинг энг мухим ижтимоий вазифалари - инсон зотини давом эттиришдан, болаларни тарбиялашдан, оила

www.openscience.uz

85

Science and Education" Scientific Journal

August 2020 / Volume 1 Special Issue

аъзоларининг турмуш шароитини ва буш вактини самарали уюштиришдан иборатдир. [9]

Хаммамизга маълумки, сунгги йилларда дунё сиёсий маконида диний ва конфеционал омилларнинг ахамияти янада ортиб бормокда. Демократия тамоилларига зид равишда диндан гаразли максадларда фойдаланиш холлари авж олди. Бу эса бугунги дунё сийсий манзарасини талотуб “чиллик уйини”ни уйнаш каби кимдир дастакни олишга интилса, кимнидир “чиллик таёкчаси” ни ортидан халак югуршдан ортмай колди. Айни шундай манзарани яратилиши албатта хар бир ёш авлодни вояга етказишга тусик булиб туриши табиий холдир. Бизнинг Шаркона минталититимиз, анъаналаримизга содик колган холда, биз, одатда, Аллохдан солих фарзандлар ато этишини, уларнинг рохатини куришни сураб, дуога кул очамиз. Лекин фарзандларимиз солих ва баркамол булиши учун биргина тилакларимизнинг узи кифоя эмаслигини унутмаслигимиз лозим. Таассуфлар булсинким, аксар инсонларнинг фарзандлари уз хохиш ва истакларидан келиб чикиб, хар куни кузларида янги -янги саволлар порлаб туриши, ич - ичидан ниманидир хохлаб уни сиз билан булишиш истаги борлигига эътиборсиз булиб колмокда. [10] Аслида хеч биримизнинг бундай тахликали шароитда бефарк караб туришимишга хаккимиз хам йук. Бас, шундай экан, хозирги вактда куз унгимизда дунёнинг геополитик, иктисодий ва ижтимоий, ахборот - коммуникация манзараларида кескин (чукур) узгаришлар руй бераётган, “сохта акида курикчиларининг курбонлари” тонидан турли мафкуралар тортишуви кескин авж олаётган вазиятда кайси (виждони пок муслмон) инсон бундай тахдикали холатда четдан караб туриб, узини эса шу “Азиз Ватан”нинг фарзанди ман деб хисоблаши мумкин? “Бурч”-деб аталмиш мукаддас мезонларимизни когозгагина михлаб куймасдан, уни чин - виждонан адо этмогимиз лозим эмасми?

Зеро, бир машхур хакикатни унутмаслигимиз лозим - инсоннинг узи лойдан шакллангани аник рухи эмас! Рухнинг покланиши эса, соф эътикод, пок виждон, иймон бутунлигининг каймоги эрур! Лойдан яратилган инсон канчалар бефарк-бепарво булиб яшаса, тубанликка караб балчикка йургалайди. А аксинча, агар канчалар покликка, тугриликка амал килса, унинг салобати ортиб (рухи улугланиб), мукаммаллик сари ривожланишини унутмаслигимиз даркор!

Хдкикат эгилади букилади..... эмас, балки, Хдкикат хеч качон эгилмас,

букилмас ва синмас булади, шунинг учун у Хдкикат....

Фойдаланилган адабиётлар

1. Lutfillo Akhatov. The morals science and spiritual literacy in works of Jami. 2020/5. 30-31

www.openscience.uz

86

Science and Education" Scientific Journal

August 2020 / Volume 1 Special Issue

2. Akhatov, L., Madalimov, T., Xaytmetov, R. (2020). The Spiritual Connection of Sufism and Tolerance in the Works of Jami. International Journal of Multidisciplinary Research and Publications, 2, 1-4.
3. Akhatov, L. Абдкрахмон Жомий - юксак маънавият намояндаси. 2018/6/8. 133-135
4. Khaytmetov, R., Madalimov, T., Akhatov, L. (2020). The Problem of Human Psychological Crises in the Views of Emil Durkheim. Наука, образование и культура, 6(50), 50-57.
5. Lutfillo Akhatov. Тасаввуф ва мухдббат уй?унлиги (Жомий мероси асосида). 2020/5. 124-128-6
6. Akhatov, L. Ислом ва ирфон иртиботи (Жомий асарлари асосида). 2020/4/24. 176-182
7. Lutfillo Karamatilloevich Akhatov, Akbar NomozovichRasulov, Oybek Kakhramonovich Mirzorakhimov, Mirzokhid Latipovich Sharipov, Farkhodjon Anvarjon-ugli Ibrokhimov. (2020). The outlookings of religious and sufism in teaching of Abdurakhman Jami. JOURNAL OF CRITICAL REVIEWS, 7(17), 112116.
8. Akhatov, L., Madalimov, T., Xaytmetov, R., Ibrohimov, F. (2020). A Symbol of Tolerance and Friendship in Jamiy&s Work "Bahoriston". International Journal of Current Science Research and Review, 3, 29-32.
9. Lutfillo Akhatov, Oybek Mirzorakhimov. Tolerance and islamic mysticism in the works of Jami. 2020/6. 293-299
10. Akhatov, L. Жомий асарларида баркамол авлод тарбиясига булган эътибор. 2015/5/15. 179-181
11. Akhatov, L. Ахлохди шакллантириш ва юксалтириш оиладан бошланади. 2018/6/8. 268-270
12. Lutfillo Akhatov, Madalimov Timur, Raimberdi Xaytmetov. The Spiritual Connection of Sufism and Tolerance in the Works of Jami. 2020/4. 1-4
13. Хайтметов, Р. (2020). Мавлоно Румийнинг “Маснавийи Маънавий” асарида амалий ахлок масаласи. Тамаддун нури, 1, 76-79.
14. Makhmudov, K. (2019). Integrating a Mother Tongue while Teaching a Foreign Language: Problems and Solutions. The Issues of Language, Literature and History, 1, 89-91.
15. Akhatov, L. Мутафаккирлар илмий мероси ва баркамол авлод тарбияси. 2020/7. 24-27
16. Ismailova Dilafruz Muhiddinovna. (2020). Цели современного образования, формирующие требования к преподавателю. Журнал научных и прикладных исследований, (11), 12-14.

www.openscience.uz

87

Science and Education" Scientific Journal

August 2020 / Volume 1 Special Issue

17. Ismoilova Dilafruz Muxiddinovna. (2020). Educational forecasting as a scientific and pedagogical problem. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences, 8(6), 42-47.
18. Jabborova Onaxon Mannopovna, Ismoilova Dilafruz Muhiddinovna. (2020, May). Optimization of primary education. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 10(5), 1229-1232.
19. Jabborova Onahon Mannopovna, Jumanova Fatima Uralovna, Mahkamova Shohida Rahmatullayevna. (2020). Formation of Artistic Perception of Future Teachers. International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(4), 40874095.
20. Avlaev Orif Umirovich, Abdujalilova Shoira Abdumajitovna. (2020). The Role of Social Intelligence in Personality Maturity. International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(4), 3983-3991.
21. Шарипов, М. Л. (2020). Ёшлар маънавиятини юксалтиришда Хусайн Воиз Кошифий ахлок фалсафасининг ахдмияти. Муеаллим уем узликсиз билимлендириу, 1(1), 94-98.
22. Шарипов, М. (2020). Тарихни узгартирган буюк сохдбкирон. Тамаддун нури, 2(25), 14-17.
23. Lutfillo Karamatilloevich Akhatov, Akbar NomozovichRasulov, Oybek Kakhramonovich Mirzorakhimov, Mirzokhid Latipovich Sharipov, Farkhodjon Anvarjon-ugli Ibrokhimov. (2020). The Outlookings of Religious and Sufism in Teaching of Abdurakhman Jami. Journal of Critical Reviews, 7(17), 112-116.
24. Mukhamedov Gafurdjan Isroilovich, Usarov Djabbar Eshbekovich. (2020). Technologies for the Development of Competencies in Physics in General Secondary Education using Multimedia Resources. International Journal of Innovative Technology and Exploring Engineering, 9(3), 2677-2684.
25. Nasirov Otabek Nazirjanovich. (2020). Formation and Activity of Joint-Stock Commercial Banks in the Turkestan Region (Late XIX - Early XX Centuries). ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 10(6), 15091518.
26. Nasirov Otabek Nazirjanovich. (2020). From the History of Consumer Associations in the Turkestan Region (Late XIX - Early XX century). Economics, 5(46), 16-17.
27. Nasirov Otabek., Usmanov Farhod, Begaliyev Javlonbek. (2020). Order of Creation of Joint-Stock Companies in Turkestan in the Late XIX -Early XX Centuries and Participation of Foreign Capital in It. International Journal of Psychological Rehabilitation, 24(07), 8034-8042.

www.openscience.uz

88

Science and Education" Scientific Journal

August 2020 / Volume 1 Special Issue

References

1. Lutfillo Akhatov. The morals science and spiritual literacy in works of Jami. 2020/5. 30-31
2. Akhatov, L., Madalimov, T., Xaytmetov, R. (2020). The Spiritual Connection of Sufism and Tolerance in the Works of Jami. International Journal of Multidisciplinary Research and Publications, 2, 1-4.
3. Akhatov, L. Абдкрахмон Жомий - юксак маънавият намояндаси. 2018/6/8. 133-135
4. Khaytmetov, R., Madalimov, T., Akhatov, L. (2020). The Problem of Human Psychological Crises in the Views of Emil Durkheim. Наука, образование и культура, 6(50), 50-57.
5. Lutfillo Akhatov. Тасаввуф ва мухдббат уй?унлиги (Жомий мероси асосида). 2020/5. 124-128-6
6. Akhatov, L. Ислом ва ирфон иртиботи (Жомий асарлари асосида). 2020/4/24. 176-182
7. Lutfillo Karamatilloevich Akhatov, Akbar NomozovichRasulov, Oybek Kakhramonovich Mirzorakhimov, Mirzokhid Latipovich Sharipov, Farkhodjon Anvarjon-ugli Ibrokhimov. (2020). The outlookings of religious and sufism in teaching of Abdurakhman Jami. JOURNAL OF CRITICAL REVIEWS, 7(17), 112116.
8. Akhatov, L., Madalimov, T., Xaytmetov, R., Ibrohimov, F. (2020). A Symbol of Tolerance and Friendship in Jamiy&s Work "Bahoriston". International Journal of Current Science Research and Review, 3, 29-32.
9. Lutfillo Akhatov, Oybek Mirzorakhimov. Tolerance and islamic mysticism in the works of Jami. 2020/6. 293-299
10. Akhatov, L. Жомий асарларида баркамол авлод тарбиясига булган эътибор. 2015/5/15. 179-181
11. Akhatov, L. Ахлохди шакллантириш ва юксалтириш оиладан бошланади. 2018/6/8. 268-270
12. Lutfillo Akhatov, Madalimov Timur, Raimberdi Xaytmetov. The Spiritual Connection of Sufism and Tolerance in the Works of Jami. 2020/4. 1-4
13. Хайтметов, Р. (2020). Мавлоно Румийнинг “Маснавийи Маънавий” асарида амалий ахлок масаласи. Тамаддун нури, 1, 76-79.
14. Makhmudov, K. (2019). Integrating a Mother Tongue while Teaching a Foreign Language: Problems and Solutions. The Issues of Language, Literature and History, 1, 89-91.
15. Akhatov, L. Мутафаккирлар илмий мероси ва баркамол авлод тарбияси. 2020/7. 24-27

www.openscience.uz

89

Science and Education" Scientific Journal

August 2020 / Volume 1 Special Issue

16. Ismailova Dilafruz Muhiddinovna. (2020). Цели современного

образования, формирующие требования к преподавателю. Журнал научных и прикладных исследований, (11), 12-14.

17. Ismoilova Dilafruz Muxiddinovna. (2020). Educational forecasting as a scientific and pedagogical problem. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences, 8(6), 42-47.
18. Jabborova Onaxon Mannopovna, Ismoilova Dilafruz Muhiddinovna. (2020, May). Optimization of primary education. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 10(5), 1229-1232.
19. Jabborova Onahon Mannopovna, Jumanova Fatima Uralovna, Mahkamova Shohida Rahmatullayevna. (2020). Formation of Artistic Perception of Future Teachers. International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(4), 40874095.
20. Avlaev Orif Umirovich, Abdujalilova Shoira Abdumajitovna. (2020). The Role of Social Intelligence in Personality Maturity. International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(4), 3983-3991.
21. Шарипов, М. Л. (2020). Ёшлар маънавиятини юксалтиришда Хусайн Воиз Кошифий ахлок фалсафасининг ауамияти. Муеаллим уем узликсиз билимлендириу, 1(1), 94-98.
22. Шарипов, М. (2020). Тарихни узгартирган буюк сохдбкирон. Тамаддун нури, 2(25), 14-17.
23. Lutfillo Karamatilloevich Akhatov, Akbar NomozovichRasulov, Oybek Kakhramonovich Mirzorakhimov, Mirzokhid Latipovich Sharipov, Farkhodjon Anvarjon-ugli Ibrokhimov. (2020). The Outlookings of Religious and Sufism in Teaching of Abdurakhman Jami. Journal of Critical Reviews, 7(17), 112-116.
24. Mukhamedov Gafurdjan Isroilovich, Usarov Djabbar Eshbekovich. (2020). Technologies for the Development of Competencies in Physics in General Secondary Education using Multimedia Resources. International Journal of Innovative Technology and Exploring Engineering, 9(3), 2677-2684.
25. Nasirov Otabek Nazirjanovich. (2020). Formation and Activity of Joint-Stock Commercial Banks in the Turkestan Region (Late XIX - Early XX Centuries). ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 10(6), 15091518.
26. Nasirov Otabek Nazirjanovich. (2020). From the History of Consumer Associations in the Turkestan Region (Late XIX - Early XX century). Economics, 5(46), 16-17.
27. Nasirov Otabek., Usmanov Farhod, Begaliyev Javlonbek. (2020). Order of Creation of Joint-Stock Companies in Turkestan in the Late XIX -Early XX

www.openscience.uz

90

Science and Education" Scientific Journal

August 2020 / Volume 1 Special Issue

Centuries and Participation of Foreign Capital in It. International Journal of Psychological Rehabilitation, 24(07), 8034-8042.

www.openscience.uz

91
science education religion values culture spirituality islam
Другие работы в данной теме:
Контакты
Обратная связь
support@uchimsya.com
Учимся
Общая информация
Разделы
Тесты