Science and Education" Scientific Journal
August 2020 / Volume 1 Special Issue
ПЕДАГОГИК ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА МИЛЛИЙ ВА ДИНИЙ КАДРИЯТЛАРИМИЗ ХОС ТАЪЛИМНИ ШАКЛЛАНТИРИШ ЛОЗИМ
Ислом Темиров
Тошкент вилояти Чирчик педагогика институти
Аннотация: Мазкур маколада педагогик таълим тизимида миллий ва диний кадриятларимиз хос таълимни шакллантириш масаласи куриб чикилади. Шу билан бирга яна мамлакатимизда олиб борилаётган таълим тизимига хос булган ислохотлар ва уларнинг натижалари хам курилган.
Калит сузлар: фан, таълим, дин, кадрият, маданият, маънавият, ислом.
NATIONAL AND RELIGIOUS IN THE SYSTEM OF PEDAGOGICAL EDUCATION OUR VALUES ARE NECESSARY FOR FORMING SPECIFIC
EDUCATION
Islam Temirov
Chirchik Pedagogical Institute of Tashkent region
Abstract: This article considers the formation of education specific to our national and religious values in the system of pedagogical education. At the same time, the reforms inherent in the education system of our country and their results were also seen.
Таълим тизимидаги долзарб муаммолардан бири бу шубхасиз хорижий давлатлардан олинаётган баъзи “таълим тизими”га хос жараёнлардир. Бизнинг минталитетимизга хос булмаган, аксиологик ёндашквга зид, баъзи “чакана таълим” тизимларидан огох булиш ва ёшларимизни миллий маънавиятимизга содик ва пок туйгулар билан устиришимиз лозим.[1]
Бугунги глобаллашув даврининг кенг майдонда канот ёйиши, “замонга хос” ёш авлод маънавиятини юксалтиришга, уларнинг миллийлиги билан бирга миллий гурур хиссини оширишга, ахлокий тарбияни шакллантиришга ута мухим вазифа сифатида эътибор берилиши уз - узидан шаклланмаган. Маълумки, бугунги кунда барчамизнинг хаётимизга кай сохада булмайлик интернет, Гарб мамлакатлари кинолари, турли сериаллар, компьютер уйинлари кириб келиб улгурганлиги билан бирга “дорбозлар”ни “ипсиз дор”га юришга ургатиш, томошабин булиб жамланган атрофдаги “жамланган оломон”ни томошобин-катнашувчи тарзида бахолаб, асл “кадриятларимиз бунёдкорлари”
www.openscience.uz
Science and Education" Scientific Journal
August 2020 / Volume 1 Special Issue
- “кекса авлодларимиз” йулини банд этиш билан кураш тобора авж пардасига чикиб боришлиги фикримизнинг ёркин ифодасидир.[2]
Бундай манзара оркали эса уз навбатида биз ота - оналар билан бирга устоз - мураббийларнинг фарзандларимиз олдидаги масъулиятимизни халоллик билан адо этишга ундаши бош максадимиз эканлигини курсатиб беради. Атрофда миллий маънавиятимизга тахдид солаётган турли окимлар тасирида содир булаётган барча салбий окибатлар аввало, бефарк караб туришга хеч биримизни хаккимиз йук ва булиши мумкин хам эмас деб хисоблайман! Маълумки, одатда ёшлар табиатан кизикувчан хилкат сифатида гавдаланади, лекин XXI - аср ёшлари кандай хилкат тарзида - нимага кизикади деб хеч биримизни хаёлимизга келмаган деб уйлайман? Агар бу жарённи олдини олишга миллий мафкура ва маънавий саводхонлигимизни янада кучайтирмасак бундай тахликали вазиятга факатгина томошабин булиб колмаймизми?
Кадрият деб аталмиш асл маънавий маданиятларимизни сакдаш, сайкаллаш кимларнинг зиммасига топширилганлигини унутиб куймадикми?
Буш вактларини кандай филмлар куриш билан утказмокда? Зеро президентимиз айтганларидек ёшларимизнинг буш вакти - душманнинг иш вакти! Буни асло унутмаслигимиз лозим.
Миллий кийимларимиз колиб, кийиб йурган кийимларида нималар акс этяпти?
Бугунги кунда эркин, демократик жамиятимизнинг хар бир аъзоси тахликали мувозанатда содир булаётган турли хил вокеаларни, хар хил тахдидларни тушунадаган ва уларни бахолай оладиган юксак дид эгаси булишларини таъминлашимиз лозим! [3]
Каршимизда турган “Кузгудаги куринмас сийрат” вакиллари, хаммамизни ташвишга солиб турган “муаммо” - экстримизмнинг салбий эллатларини асл мохитини очиб беришга бор куч ва имкониятларимизни сафарбар этмогимиз даркор. Аксар холларда “ислом акидапарастлари” деб бахо берилиши доимгидек сарлавха пештокларини безаб тураверади. Аммо унутмаслик керак бу (экстримест) гурухнинг Ислом деб аталмиш мукаддас номга хечкандай алокаси ва богликлик тарафи йук! [4]
Зеро, “бугунги кун кузгуси” шуни курсатиб турибтики, айни кунда аник хужжат ва далиллар келтирилгандан кейин хам эгри йулдан кайтмайдиган кайсар кимсалар узларига-узлари зулм килувчи, адашганлар хисобланади. Аллох таолонинг: “(Эй инсон!) Узинг (аник) билмаган нарсага эргашма! Чунки кулок, куз, дилнинг хар бири тугрисида (хар бир инсон) масъул булур (жавоб берур)” (Исро, 36 оят), деб каттик огохлантирганига амал килишни унутмаслигимиз зарур!
www.openscience.uz
Science and Education" Scientific Journal
August 2020 / Volume 1 Special Issue
Жадал суръатлар билан утиб бораётган бугунги тахликали бир вактда дунё сиёсий майдонида, узларини “дохийликларини даъво килувчи (аслида дохий эмас “дахрий” лик деса максадга мувофик буларди! гурухларнинг аник бир максади хам, Ватан деб аталмиш мукаддас маконлари хам, соф эътикодли динлари хам, инсонларни тугри йулга бошловчи конун ва карорлари хам, ижтимоий тизимли аник бир жамияти хам, байрог, мадхия, мимллати (давлат тили) хам асло (бундай максадсиз кимсаларда бундай инсоний фазилатлар, гурур ва ифтихорлар булиши мумкин хам эмас!) йук! [5]
Узларининг аник максади булмасдан, бошкаларни эргашишлари учун кураш олиб бораётган кимсаларнинг, дин деб аталмиш соф эътикод рамзларига хурмат назари каердан шакллансин? Ислом динининг маълум термин -сузларини, халифалик, жиход, дин каби атамаларни тилларига михлашдан узга имконсиз булган бундай нобакор кимсаларнинг дин нимаю, диннинг ахкомлари нима, диннинг мукаддаслиги нима?..., бу хакдаги зарра мисколчалик булсада билимдан хабарсиз, илмдан буткул мосуво, кур - курона жамланган бузгунчи “кузгунлар”дан узга нарса эмас! [6] Ислом дини тинчлик дини, уни номига дог тушишига жим караб туришликка хеч биримизнинг хаккимиз йук! Ислом кайси динга мансублигидан катъи назар, тинч ахолини улдириш у ёкда турсин, уларнинг тинчини бузишни хам такиклашини унутмаслигимиз даркор! Шундай экан, кандай килиб мусулмон уз мусулмон биродарининг тинчини бузиши, улдириши ва ёки мурдаларни хорлаши мумкинми?
Х,ол буким, Ислом дини уз жонига касд килиш, моли ва жонини хатарга куйиш каби ишлардан кайтаради. Инсон уз жонига касд килиши ислом таълимотига кура харом ишлардан саналади.[7] Инсон узига берилган неъматларни кадрига етиб, уни яна зиёда булиши, мустахкамланиши йулида астойдил мехнат килиши, доим зийрак ва огох булиши лозим. Буюк мутафаккир олим Жалолиддин Румий огохлиги йук кимсани рухи йук жасадга тенглаб: ‘Тофилу мурда, иккалови бирда”, дейдилар. Мусулмон одам хох диний, хох дунёвий ишда булсин акл - заковат ва фахм - фаросат билан харакат килишга буюрилган. Инсон бу оламда турли кийинчиликлар ва машаккатларга дучор булиши, азобу укубатлар тортиши табиий холатдир. Аммо бу иш билан бир каторда унинг ишлари факат оркага кетавериши хам мумкин эмас. У зийраклик ва окиллик билан чин мумин булишга интилар экан, хар кадамда сукмокка дуч келмай (кокилавермай), Аллох унга албатта ёрдам беради! [8]
Ёшларимизни болалик чоглариданок ватанга содикдик, ота - онани эъзозлаш, катталарга хурмат, диний кадриятларимизга садокатлилик туйгуларини сингдириб боришимиз лозим. Оиланинг энг мухим ижтимоий вазифалари - инсон зотини давом эттиришдан, болаларни тарбиялашдан, оила
www.openscience.uz
Science and Education" Scientific Journal
August 2020 / Volume 1 Special Issue
аъзоларининг турмуш шароитини ва буш вактини самарали уюштиришдан иборатдир. [9]
Хаммамизга маълумки, сунгги йилларда дунё сиёсий маконида диний ва конфеционал омилларнинг ахамияти янада ортиб бормокда. Демократия тамоилларига зид равишда диндан гаразли максадларда фойдаланиш холлари авж олди. Бу эса бугунги дунё сийсий манзарасини талотуб “чиллик уйини”ни уйнаш каби кимдир дастакни олишга интилса, кимнидир “чиллик таёкчаси” ни ортидан халак югуршдан ортмай колди. Айни шундай манзарани яратилиши албатта хар бир ёш авлодни вояга етказишга тусик булиб туриши табиий холдир. Бизнинг Шаркона минталититимиз, анъаналаримизга содик колган холда, биз, одатда, Аллохдан солих фарзандлар ато этишини, уларнинг рохатини куришни сураб, дуога кул очамиз. Лекин фарзандларимиз солих ва баркамол булиши учун биргина тилакларимизнинг узи кифоя эмаслигини унутмаслигимиз лозим. Таассуфлар булсинким, аксар инсонларнинг фарзандлари уз хохиш ва истакларидан келиб чикиб, хар куни кузларида янги -янги саволлар порлаб туриши, ич - ичидан ниманидир хохлаб уни сиз билан булишиш истаги борлигига эътиборсиз булиб колмокда. [10] Аслида хеч биримизнинг бундай тахликали шароитда бефарк караб туришимишга хаккимиз хам йук. Бас, шундай экан, хозирги вактда куз унгимизда дунёнинг геополитик, иктисодий ва ижтимоий, ахборот - коммуникация манзараларида кескин (чукур) узгаришлар руй бераётган, “сохта акида курикчиларининг курбонлари” тонидан турли мафкуралар тортишуви кескин авж олаётган вазиятда кайси (виждони пок муслмон) инсон бундай тахдикали холатда четдан караб туриб, узини эса шу “Азиз Ватан”нинг фарзанди ман деб хисоблаши мумкин? “Бурч”-деб аталмиш мукаддас мезонларимизни когозгагина михлаб куймасдан, уни чин - виждонан адо этмогимиз лозим эмасми?
Зеро, бир машхур хакикатни унутмаслигимиз лозим - инсоннинг узи лойдан шакллангани аник рухи эмас! Рухнинг покланиши эса, соф эътикод, пок виждон, иймон бутунлигининг каймоги эрур! Лойдан яратилган инсон канчалар бефарк-бепарво булиб яшаса, тубанликка караб балчикка йургалайди. А аксинча, агар канчалар покликка, тугриликка амал килса, унинг салобати ортиб (рухи улугланиб), мукаммаллик сари ривожланишини унутмаслигимиз даркор!
Хдкикат эгилади букилади..... эмас, балки, Хдкикат хеч качон эгилмас,
букилмас ва синмас булади, шунинг учун у Хдкикат....
Фойдаланилган адабиётлар
www.openscience.uz
Science and Education" Scientific Journal
August 2020 / Volume 1 Special Issue
www.openscience.uz
Science and Education" Scientific Journal
August 2020 / Volume 1 Special Issue
www.openscience.uz
Science and Education" Scientific Journal
August 2020 / Volume 1 Special Issue
References
www.openscience.uz
Science and Education" Scientific Journal
August 2020 / Volume 1 Special Issue
образования, формирующие требования к преподавателю. Журнал научных и прикладных исследований, (11), 12-14.
www.openscience.uz
Science and Education" Scientific Journal
August 2020 / Volume 1 Special Issue
Centuries and Participation of Foreign Capital in It. International Journal of Psychological Rehabilitation, 24(07), 8034-8042.
www.openscience.uz